OV en de energiecrisis

[iljitsch]

De OV-bedrijven hebben het vast nu al lastig gezien de enorme prijzen voor stroom, diesel en gas. Maar in elk geval is eea nu in elk geval nog te krijgen. Als het echt misgaat qua gas kan dat van de winter wel eens anders worden. Ook gaat dan ongeveer de olieboycot van Rusland in en kan er dus makkelijk een gebrek aan diesel ontstaan.

Het interessantst is stroom: die komt voor een groot deel uit gas. Als dat gas hard nodig is voor verwarming en onmisbare industrie, dan blijft er minder over voor het opwekken van stroom.

Zou dit kunnen betekenen dat er van de winter bij gebrek aan stroom minder trams, metro's en treinen kunnen rijden? Afhankelijk van hoe erg het wordt zou dit wellicht alleen nodig zijn op windstille dagen. (In de winter waait het meestal redelijk, dus veel windstroom. Maar soms ook een paar dagen even niet.)

Lijkt me in elk geval dat de dienstregeling uitgedund zou kunnen/moeten worden om zoveel mogelijk mensen met zo min mogelijk materieel te vervoeren. Ook al duurt het dan allemaal wat langer. En misschien lijnen inkorten omdat er maar weinig mensen van/naar de laatste haltes reizen.

Ook: kijken naar hoeveel stroom per passagier verschillende trams gebruiken. Zo'n zware RC vast veel meer dan de veel lichtere GTL. Av is ook relatief zwaar maar kunnen wel aanzienlijk meer mensen in dan een GTL.

Overigens hutje mutje in een uitpuilende trein van de winter terwijl er net weer een nieuwe SARS-COV-2-variant ontdekt is niet ideaal... Thuiswerkadvies? Hoef je ook al die kantoren niet te verwarmen.

In elk geval alles op vrijdag sluiten, lijkt me. Zet je donderdagmiddag de verwarming uit en pas maandagochtend weer aan, scheelt flink. Wel pas maandagmiddag weer een beetje opgewarmd, natuurlijk.

Voor de bus is het voordeel dat diesel en gas, zolang beschikbaar/betaalbaar, wel opgeslagen kunnen worden dus niet die afhankelijkheid van hoe hard het waait. Zou je dus wellicht bussen in kunnen zetten als de trams stilstaan vanwege gebrek aan stroom.

Als het allemaal echt heel lastig wordt kan ik me zelfs voorstellen dat het OV alleen nog rijdt voor mensen in kritische beroepen. Maar dat is logistiek natuurlijk lastig, moet je zorgen dat de niet-kritische mensen niet instappen...

[Admin]

Nou nou, da's wel een heel erg donker doemscenario zeg!

Het OV is een "essentiële industrie", dus zal het allemaal niet zo'n vaart lopen. Ook al omdat je geen rekening hebt gehouden met de komende invoer van met name gas uit Noorwegen, maar ook de VS en Afrika. Verder zijn er waterkrachtcentrales elders in Europa die nog niet 24/7 op 100% capaciteit zitten, is de gasvoorraad voor NL nu reeds voor 50% gevuld (doel: 80% in een paar maanden) en zal vermoedelijk de trend van afgelopen jaren dat de zomer steeds langer wordt waarschijnlijk wel doorzetten zodat we niet al in oktober de verwarming aan hoeven zetten.

De beperkte vloot dubbeldekkers van m'n voormalig werkgever zal zich concentreren in de Randstad, met uitschieters omdat de treindienst nu eenmaal zo opgezet is, en kun je hooguit een kwartierdienst verwachten op de drukste trajecten. Spitstreinen worden geschrapt en elders zal de halfuur- en zelfs de uurdienst z'n opwachting gaan maken. Niet zo veel verschillend van de huidige beperkingen door personeelsgebrek. Op lokaal niveau kun je vergelijkbare ingrepen verwachten, met de uurdienst als absoluut minimum.

Jouw "verbruik per reiziger" is geen criterium, efficiëntie wel: AV en RC zijn flink efficiënter qua energieverbruik dan GTL en je zal echt geen AV's, laat staan GTL, op lijn 3 en/of 4 vinden. Tramlijnen kun je niet willekeurig inkorten, omdat de infra daarvoor niet bestaat. Daarnaast is de tram goedkoper dan de bus (een kW electra kost nog steeds flink minder dan een litertje diesel!) dus zo'n adhoc inkorting heeft helemaal geen nut.

[iljitsch]

Nou nou, da's wel een heel erg donker doemscenario zeg!

Het OV is een "essentiële industrie", dus zal het allemaal niet zo'n vaart lopen. Ook al omdat je geen rekening hebt gehouden met de komende invoer van met name gas uit Noorwegen, maar ook de VS en Afrika. Verder zijn er waterkrachtcentrales elders in Europa die nog niet 24/7 op 100% capaciteit zitten, is de gasvoorraad voor NL nu reeds voor 50% gevuld (doel: 80% in een paar maanden)

Ja uiteraard niet het meest optimistische scenario bekeken hiervoor.

Nederland importeerde maar 6 miljard kuub Russisch gas per jaar de afgelopen jaren. Dat is relatief goed te compenseren met de zaken die je noemt. Maar voor Duitsland is het een volstrekt ander verhaal. En omdat de energiemarkt een internationale markt betekenen Duitse tekorten automatisch ook Nederlandse tekorten.

Interessante vraag of de Nederlandse regering bereid zal zijn om de gaskraan van Slochteren weer open te zetten om de Duitse industrie (of Nederlandse bloementeelt, bijvoorbeeld) door te laten draaien. Maar dat gaat voornamelijk over verwarming. Ik ben niet precies op de hoogte, maar volgens mij is het erg moeilijk om gas voor kleinverbruikers af te knijpen. En helemaal uitzetten is natuurlijk onmogelijk, dan krijg je paniek en opstand. En mensen die doodgaan in bevriezende ziekenhuizen.

Industrie is gedeeltelijk makkelijk af te schalen. Zie bloementeelt. Ook tomaten en paprika's uit de kassen kunnen we best wel zonder. (Gebruiken die kassen nu nog wel volop gas??)

Maar het wordt lastiger met bijvoorbeeld kunstmest, wat heel veel gas nodig heeft. Gezien de problemen met voedselvoorziening wil je natuurlijk er niet nog een tekort aan kunstmest bij hebben. (Maar is dat niet te importeren uit andere delen van de wereld? Bulkvervoer is makkelijker dan bijvoorbeeld LNG verschepen.) De Duitsers willen bijvoorbeeld ook de papierindustrie door laten draaien omdat in die situatie veel info nodig is dus veel papier om die info op te drukken!

Dus: dan kom je uit bij de elektriciteitscentrales. Die gebruiken geloof ik een kwart van het gas. Met wind, kolen, nucleair en wat winterzon kan je nog een redelijk eind komen, maar zonder gas red je het in de winter niet qua opwekken elektriciteit. (En Duitsland gaat gewoon eind dit jaar nog een kerncentrale of wat dichtgooien. Handig!) Dan is besparen waar het kan toch wel prettig. En railvoertuigen trekken toch een hoop stroom, dus daar wat in snijden is logisch. En als het echt uit de hand loopt, de hele handel maar stilzetten. Als het stormt of te hard vriest doen we dat ook.

Voedseldistributie is bijvoorbeeld nog wel wat essentiëler dan openbaar vervoer.

Ik ben erg benieuwd wat het gaat worden. Waarschijnlijk geen rampscenario, maar ik denk ook zeker niet "business as usual". Dit wordt een ongemakkelijke winter.

Overigens lijkt mij de makkelijkste maatregel om gewoon nagenoeg alle vliegtuigen aan de grond te houden. Kunnen HTM-bussen op vliegtuigbrandstof rijden? Of "vliegen" ze dan de bocht uit?

[Tiktak]

Waarom de tram en treinen niet uitrusten met zonnepanelen op het dak, dan heb je voor het interieur en buiten verlichting van de voertuigen gratis stroom.

[iljitsch]

Hm, ja als de zon hard schijnt!

Maar een trein of tram heeft niet zo heel veel dakoppervlak, rijdt ook door de schaduw en als-ie al in de zon rijdt niet met de panelen optimaal gericht.

Misschien handiger om die panelen op een mooie plek neer te zetten en de stroom dan via een kabel naar de tram of trein te brengen?

[Brecht]

Hm, ja als de zon hard schijnt!

Maar een trein of tram heeft niet zo heel veel dakoppervlak, rijdt ook door de schaduw en als-ie al in de zon rijdt niet met de panelen optimaal gericht.

Misschien handiger om die panelen op een mooie plek neer te zetten en de stroom dan via een kabel naar de tram of trein te brengen?

Ja, maak boven op het spoor een dak van zonnepanelen

[Charles]

Of gewoon zonnepanelen en windmolens langs het spoor plaatsen

[Roland]

Bij Laan van NOI heeft HTM al zonnepanelen die straks aan de bovenleiding gekoppeld gaan worden.

Zonnepanelen op voertuigen is lastig. Er is op de huidige voertuigen geen plek voor, in de tunnel zou je ze eraf rijden. Daarnaast zit je met de koolstofafzetting van de pantograaf. Als je het dak van een tram bekijkt zie je dat schone - en dus effectieve - zonnepanelen een utopie is.

[willem]

Ervan uitgaande dat Poetin als kat in het nauw (er gebeurt nu alles wat hij juist niet wil) geen rare sprongen gaat maken is het meest waarschijnlijke dat er (in Nederland) genoeg energie en brood is. Maar wel tegen veel hogere prijzen dan vorig jaar.

De HTM zal de rekening weer proberen door te schuiven naar de MRDH. Kort door de bocht hebben zij dan de keuze tussen de portemonnee pakken of accepteren dat de HTM ter compensatie in de dienstregeling gaat snijden.
Bijvoorbeeld 's avonds na 19 uut nog maar eenmaal per half uur een tram en overdag ieder kwartier.

[iljitsch]

Tja, niemand kan in het hoofd van Poetin kruipen, maar als ik een poging zou wagen: hij loopt ons al flink af te knijpen, steeds een beetje meer. Ik zou zeggen dat er een moment komt dat hij de worst voor onze neus gaat laten bungelen: als jullie Oekraïne laten vallen krijg je weer al het gas wat je nodig hebt. Dat gaat een interessante discussie worden.

Als we daar niet op in gaan gaan we flink tekort aan gas hebben, en veel stroom wordt opgewekt met gas. In de avond dan de frequentie wat verlagen gaat niet het grote verschil maken.

Het bizarre is dat er nu nog zat tuinders orchideeën kweken in gasgestookte kassen om dat ze lang geleden de gasprijs vastgezet hebben. Ondertussen hebben de Duitsers het over mensen naar sporthallen verhuizen omdat die verwarmen efficiënter is dan mensen thuis de verwarming te laten draaien.

Wat je nu ziet is dat mensen/bedrijven/organisaties die toevallig op een gunstig moment een langdurig energiecontract afgesloten hebben goed wegkomen en dus ook geen aanleiding hebben om zuiniger te zijn.

Zelf heb ik bijvoorbeeld twee jaar geleden een contract voor 3 jaar verlengd en betaal nu 13 cent per kWh. Als je nu een nieuw contract afsluit is dat zo'n 4 x zo duur.

Wat de overheid zou moeten doen is de langdurige contracten opbreken zodat IEDEREEN meer gaat betalen en dus ook iedereen zuiniger wordt, en niet alleen degenen die toevallig de pech hebben dat ze, achteraf gezien, net het verkeerde contract hebben afgesloten.

Qua OV denk ik dat de logica gaat worden om alleen nog met volledig volgeladen materieel te rijden, flink ten koste van de frequenties.

[Chris]

Ik weet niet wat erger is. Een Poetin in Rusland of de gedachten die Iljitsch in z'n hoofd haalt...
Contracten openbreken omdat de overheid dat wenst, doe 'ns normaal zeg!

[iljitsch]

We zijn (zeker in Nederland) altijd heel goed in vertellen wat we NIET willen. Maar wat dan? Grote gasverbruikers die weinig toevoegen aan de samenleving stoken lustig verder terwijl elders veel essentiëlere dingen niet meer kunnen bij gebrek aan gas of een te hoge prijs? (Hoewel we niet moeten verwachten dat minder gebruik tot een aanzienlijk lagere prijs gaat leiden.)

Het pad waar we nu op zitten (oorlog lijkt nog zeker tot in de winter door te gaan, Poetin knijpt het gas steeds verder af) gaat ertoe leiden dat Duitsland straks serieus gas tekort komt. Dan zal de marktprijs van gas dus nog verder omhoog gaan en daarmee ook de stroomprijs, en zullen er toch echt dingen stilgezet moeten worden.

Volgens mij is het niet goed mogelijk gas af te sluiten voor particulieren, en particulieren staan ook bovenaan de lijst. Maar stroom afsluiten is veel makkelijker te doen. In Amerika doen ze dat bij tekorten in de vorm van "rolling blackouts", dus steeds een ander gebied een tijdje zonder. Ik zie dat best gebeuren hier als inderdaad de gaskraan uit Rusland helemaal dichtgaat en onze regeringen niet door de knieën gaan voor Russische gas-chantage.

Natuurlijk zou dit alles een veel minder groot probleem zijn als Duitsland niet precies nu z'n laatste kerncentrales dichtgooit en Nederland jarenlang niks gedaan heeft aan reparatie en versteviging van huizen en gebouwen in Groningen, anders had er nog best redelijk wat gas uit het Slochteren-veld gehaald kunnen worden.

Ondertussen wil de NIMBY-burgemeester van Schiermonnikoog dat een nieuw gasveld ten noorden daar niet aangeboord wordt. Ik stel voor dus dat we Schiermonnikoog gelijk energie-zelfvoorzienend maken en de gas- en stroomleidingen vanaf het vaste land afsluiten en ook geen brandstoffen meer verschepen. Zo'n klein eiland, kan je makkelijk lopen.

Ok maar ik geloof dat we (ik) wat afdwalen van het OV-aspect van dit alles.

[willem]

Duitsland is veel meer afhankelijk van Russisch gas dan Nederland.
Het Duise energiebeleid heb ik trouwens nooit begrepen. Kerncentrales (schone brandstof, alleen natuurlijk een zeer klein risico op een ramp die niemand (m.u.v. Poetin) wil) werden gesloten terwijl de milieuverwoestende bruinkoolwinning gewoon doorgaat.
Voor Duitsland is het beste om de kerncentrales weer op te starten. Als deze zomer dat besloten wordt is men op tijd voor de winter.

Voor wat betreft Nederland hebben we het voordeel van Slochteren. Natuurlijk zal men in Groningen niet blij zijn. Maar nood breekt wet. Ook de Groningers willen 's avonds een warm huis en de piepers koken.
Daarnaast (niet milieuvriendelijk, maar vooruit) is er nog steenkool. Daarvan zit nog voor meer dan 200 jaar gebruik in de aardbodem.
Deze winter zal denk ik een transitie laten zien van gas naar andere brandstoffen.

Overigens kan Rusland de gaskraan niet dichtdraaien zonder zelf zonder inkomsten te komen zitten. Ze schieten daarmee in hun eigen voet.

[Admin]

Dat maakt de Russen niet zo veel uit, andere afnemers genoeg. Kijk naar landen als India en China, die nemen, ondanks de sancties, gewoon fossiele brandstoffen af van de Russen. Wel tegen lagere prijzen dan Europa betaald zou hebben. Kan het Westen daar wat tegen doen? Niet veel, anders dan die sanctiebrekers óók dezelfde sancties opleggen die de Russen kregen. Niet heel waarschijnlijk momenteel, maar als het Westen z'n energiecrisis te boven is, zeer wel mogelijk. De Chinezen zal het een worst wezen, maar India heeft veel te verliezen bij Westerse sancties op een schaal die Rusland te verhapstukken kreeg. In de wapenwedloop tussen India en China zijn de Westerse wapens voor de Indiërs cruciaal, ze hebben al het nodige Russisch oorlogstuig maar zien nu dat het domweg niet meer dan schroot is tegen moderne Westerse wapens.

[iljitsch]

Een hoop schroot op je hoofd blijft problematisch...

Inderdaad slagen de Russen er verassend goed in olie te verkopen aan India e.d., terwijl ze geen (bruikbare) diepwaterhavens hebben dus geen mega-olietankers kunnen gebruiken.

Gas gaat vooral via pijpleidingen. Wij hebben nu moeite dat te vervangen door vloeibaar aardgas (LNG) voor import, Rusland zal hetzelfde probleem hebben voor export. Dat ga je dus nooit volledig compenseren. Maar ze leveren nu een kwart van het gas tegen tien keer de prijs, dus who cares. Met name op langer lopende contracten met een oude lage prijs wordt niet meer geleverd.

Ben wel benieuwd hoe dit af gaat lopen. Komende winter wordt lastig maar we hebben afgelopen maanden nog flink de opslagen kunnen vullen. Als Rusland volgend jaar niet meer levert dan zal opnieuw vullen lastiger zijn maar we zullen hier snel wennen aan minder gas, dus uiteindelijk beter voor ons, slechter voor Rusland. Maar wel een paar pijnlijke jaren.

[Charles]

We moe(s)ten toch al van het gas af
Althans, dat roept onze nationale overheid al een tijdje. Door de nieuw ontstane situatie worden we gedwongen om daarin meer vaart te maken. Probleem is echter dat er nog geen goede vervangers daarvoor zijn.

Maar nu mogen de kolencentrales plots weer maximaal produceren, ondanks de milieubezwaren. Tja, die ene kerncentrale die we nog hebben in Nederland kan onmogelijk voor heel Nederland stroom produceren. Met de zonnepanelen en de windmolens erbij is het nog steeds te weinig.

Het appartement waar ik nu woon is ooit gebouwd als bejaardenhuis en het gevolg daarvan is dat de appartementen niet voorzien zijn van eigen verbruiksmeters voor gas/elektra/water. Dat is thans onderdeel van de servicekosten. We hebben dus geen energiecontract. De verhuurder heeft naar aanleiding van de ontstane situatie en berichtgeving laten weten dat de energiecontracten begin 2020 zijn verlengd voor een periode van 5 jaar. We hoeven ons dan ook voorlopig geen zorgen te maken over -forse- verhogingen.
Aldus de woningbouwcoöperatie.

[iljitsch]

In Nederland hebben we het nog best redelijk voor elkaar. We zijn daar in minder dan tien jaar van gasexporteur naar gasimporteur gegaan, met maar 15% van het totaal uit Rusland. Noorwegen is een grote leverancier en we hebben een terminal voor vloeibaar aardgas (LNG). Ook kunnen we gas importeren uit Engeland, dat nog meer LNG-capaciteit heeft en hebben we grote opslagen. (Waardoor de Engelsen via die pijplijn(en) onze opslag gebruiken!) En als het echt moet hebben we Slochteren nog achter de hand. Er zijn ook nog een hoop kleine gasveldjes (waaronder ook in onze regio!) die met de hoge prijzen weer economisch winbaar worden.

Tien jaar geleden een aantal nieuwe kolencentrales leek toen gekkenwerk, maar daar kunnen we nu toch wel mooi gebruik van maken. We grenzen aan twee kanten aan een mooie winderige ondiepe zee waar je prima windmolens neer kan zetten.

Probleem is de Duitsers. Die gebruiken nog bruinkool voor elektriciteit, waar ze natuurlijk vanaf willen. En met meer dan 10 jaar vertraging gaan ze NU hun laatste kerncentrales sluiten. (Goed gekozen moment!) Dit alles wordt gecompenseerd met Russisch gas en geen LNG-capaciteit. En ze hebben ook veel industrie die energie (in de vorm van Russisch gas) nodig heeft. Wind op zee is veel minder een optie voor Duitsland. En ik geloof ook niet dat ze voldoende hoge bergen hebben voor waterkracht. Ze hebben wel veel zonnepanelen maar ja daar verwarm je 's winters je huis niet mee...

Dus het komt erop neer dat alle energie-ellende die wij hier mee gaan maken eigenlijk aan de Duitsers te danken is.

Vielen Dank!