Arnhem

[Charles]

Gisteren zijn we per spoor naar Arnhem geweest. De overstap in Utrecht viel best mee, maar een directe verbinding is natuurlijk wel veel prettiger.
Wat mij gelijk opviel daar in Arnhem zijn de vele bovenleidingdraden door de gehele stad. Op rotondes en verkeerspleinen hangen complete spinnenwebben om de bovenleiding boven de weg te houden. Dat hebben we hier in Den Haag toch makkelijker gedaan, gewoon recht over de rotonde, en het tramspoor ook
Bij splitsingen hoor je telkens geklik van een soort wissel wat daar kennelijk in de bovenleiding zit.

Ik kan me goed voorstellen dat mensen het gewoon lelijk vinden, al die draden door de stad. Net als hier in Den Haag met al die tramdraden.
Elektrisch rijden kan op meerdere manieren, maar dan vind ik bussen die een laadpaal hebben op de haltes een beter idee dan het trolly-systeem zoals ze dat in Arnhem hebben. Maar goed, in elk geval is onderhoud aan wegen daar makkelijker zonder tramsporen die erin liggen.

[Admin]

Er ligt een historische gebeurtenis ten grondslag aan het trolleybusbedrijf van zowel Arnhem als Nijmegen: 17 sept. 1944. Market Garden, strategisch volkomen mislukt maar de Hollanders klampen zich er aan vast als 'de voorbode v/d Bevrijding'. Helaas gingen de trambedrijven in Arnhem, Nijmegen en de MBS naar Venlo in het strijdgewoel ten onder. Tenminste, als levensvatbaar trambedrijf. De beide gemeentelijke trambedrijven schakelden (uiteindelijk) over op trolleybussen, de MBS ging dieselend verder, maar kon het relatief onbeschadigde materieel en wat er over was van de trambaan (niet veel!) kwijt bij de RTM (al-dan-niet met een omweg, de ZVTM kocht spoor en goederenwagens, die daarna alsnog bij de RTM terecht kwamen toen ook de ZVTM z'n tramactiviteiten staakte). In Nijmegen werd direct na de oorlog het trambedrijf nog wel hervat maar uiteindelijk moesten de stalen rails toch wijken voor de rubber wielen. Uiteindelijk is ook in Nijmegen de dieselbus heer en meester geworden.

En ja, de trolley bovenleiding heeft idd wissels om de schoenen v/d bus (zo heten ze echt!) de juiste draad op te leiden. Wat dat betreft is er dus niet zo veel veranderd daar in Arnhem

[iljitsch]

Trolleybus is best een heel goed systeem, zeker voor een stad als Arnhem die qua inwoners toch een maatje of twee kleiner is dan Den Haag maar qua oppervlakte wel heel groot, misschien wel groter dan Den Haag.

Stalen wielen op stalen rails zijn efficiënter qua rolweerstand en je hebt het voordeel dat je het profiel vrije ruimte tot op de laatste paar centimeter kan opsouperen zonder marge voor de stuurvaardigheid van de chauffeur. Maar ja rails neerleggen is wel heel duur dus alleen zinnig bij veel passagiers.

Batterijen waren in het verleden natuurlijk zeer problematisch, dus vandaar die bovenleidingen. Die inderdaad niet mooi zijn, zeker niet middenin de stad bij kruisingen. (Zeker niet als je graag architectuur fotografeert. )

Tegenwoordig zijn batterijen een stuk beter, maar zo'n grote zware bus heeft ook grote zware batterijen nodig en dan wordt het wel heel groot en zwaar... Ik zou zeggen dat met een wat kleinere batterij je misschien in de binnenstad wat bovenleiding weg zou kunnen halen en dat de bus dan oplaadt als-ie in het buitengebied rijdt. Ik mag hopen dat-ie niet lang genoeg bij haltes stilstaat om daar te kunnen opladen

(Alleen kunnen de trolleystangen dan weer automatisch de bovenleidingen grijpen wanneer die weer beginnen?)

Ik heb zelfs wel eens zitten denken aan stroom via en zijrail zoals bij de Rotterdamse metro, maar dan langs de snelweg zodat elektrische auto's en vrachtwagens al rijdend op kunnen laden.

Overigens wordt het helemaal leuk met de combo tram + trolleybus, zoals bijvoorbeeld in San Francisco of Lyon.

[Charles]

Trolleybus is best een heel goed systeem, zeker voor een stad als Arnhem die qua inwoners toch een maatje of twee kleiner is dan Den Haag maar qua oppervlakte wel heel groot, misschien wel groter dan Den Haag.

Cijfers volgens Wikipedia:
Den Haag 98,12km² en 547.757 inwoners
Arnhem 101,5km² en 162.477 inwoners

Ik mag hopen dat-ie niet lang genoeg bij haltes stilstaat om daar te kunnen opladen

De bushalte naast NS-station De Vink heeft laadpalen waar de bus kennelijk lang genoeg stilstaat om op te laden.

Ik heb wel het idee dat de trollybussen alleen over doorgaande brede wegen rijden, dus niet in en door het stadscentrum. En met een beetje mazzel rijdt je met de museumbus naar het Openluchtmuseum.
Er blijkt een heus trollymuseum te zijn in Arnhem, maar het is niet echt een museum. Het betreft kennelijk een privé-collectie die 1 dag p/w toegankelijk is voor belangstellenden.
En op YT heb ik inmiddels de nodige filmpjes gezien, ook over de techniek van het systeem.

[Brecht]

Lees even:
https://www.arnhem.nl/stad_en_wijken/Du ... E_Bus_2020

[JoopS]

Waterstof is uiteindelijk de oplossing. Waterstof is net zo snel te tanken als diesel of benzine en de actieradius is ruim voldoende om een dag te rijden. Kijk maar eens op de site: https://opwegmetwaterstof.nl/ om een kijkje te nemen in de toekomst.

[Brecht]

Het maken van waterstof uit elektrische energie is nog lang niet aantrekkelijk zolang er nog niet plenty groene stroom over is. En dat zal niet snel veranderen omdat eerst de echte grootverbruikers zoals Tatasteel, de kunstmestindustrie, de chemie en de containervloot moeten overstappen op waterstof. De huidige waterstofbussen rijden op waterstof gemaakt uit aardgas met de bijbehorende CO2 uitstoot bij de productie ervan.

[willem]

Inmiddels zijn trolleybussen een verouderd concept. In de jaren '50 lag dat anders.
Voor de toekomst denk ik dat ze inderdaad vervangen worden door bussen die aan een paal opladen. Dan ben je qua routes veel flexibeler.

[buschauffeur]

Uit een artikel dat ik tegenkwam:

“Rijdend laden is heel gunstig voor je businesscase met batterijbussen. Bij in motion charging (IMC) laad je tijdens de door de opdrachtgever betaalde DRU’s. Je hebt geen voertuigverliesuren om op te laden en je hebt ook nog eens minder voertuigen nodig".

[iljitsch]

Waterstof is toch best vervelend spul. Het is een ontzettend klein molecuul en lekt dus veel makkelijker dan bijvoorbeeld aardas uit leidingen en tanks. Ook heb je voor een bepaalde hoeveelheid energie nogal veel volume nodig. Je zou dus bijna denken dat je liever methaan maakt uit groene waterstof...

Ook is de hele cyclus nogal inefficiënt, er gaat bijvoorbeeld een hoop energie verloren bij de compressie die nodig is. En hoe wordt die waterstof dan gebruikt? Verbrandingsmotor op waterstof is natuurlijk zeer inefficiënt, brandstofcel om er weer elektriciteit van maken is vooralsnog duur.

Daarnaast is het de vraag op welke termijn groene waterstof betaalbaar wordt. Zo'n elektrolyse-installatie is duur, en als je die op zonnestroom of windstroom wil laten draaien staat dat ding meer dan de helft van de tijd stil.

Ik denk dat er uiteindelijk wel een rol voor waterstof zal zijn in transport, maar op kleine schaal en dus voornamelijk/alleen op plekken waar batterijen geen goede optie zijn.

Overigens is waterstof voor warmte in huizen ook lastig, omdat er veel meer waterstof door de buizen moet dan aardgas.

Even terug naar elektrische bussen: rijdend opladen zou een heel mooi systeem zijn, maar ik denk toch dat zoals een trolleybus met twee stroomdraden hierbij niet echt werkbaar is. Misschien dat je in plaats daarvan de bus op dezelfde manier stroom te laten afnemen als een tram, dus met één draad en een pantograaf, met een contact naar een stalen staaf in de weg als retour. De bus zou dan met een elektronisch systeem op de juiste plaats moeten blijven rijden om contact te houden.

Als de bovenleiding ophoudt of de chauffeur er onderuit stuurt of om een andere reden het contact verbreekt rijdt de bus gewoon verder op de batterij. Dus je kan makkelijk lastige stukken overslaan qua bovenleiding.

[JoopS]

Het verbaast mij dat nog niemand op de site https://opwegmetwaterstof.nl/ gekeken heeft want Japan heeft een deal gesloten met Australië waar waterstof geproduceerd gaat worden met thermische elektrische centrales in woestijn gebieden. Kawasaki heeft een tankschip ontwikkeld waarmee waterstof vervoerd wordt naar Japan. Jaren geleden heb ik dit al als oplossing aan de Stichting GEZEN voorgesteld maar toen was het nog niet mogelijk want het tankschip zou dan leeg in Europa aankomen. De techniek staat echter niet stil en heden blijkt het wel te kunnen. Rotterdam, de haven waar nu de meeste fossiele brandstof voor Europa binnenkomt is al in overleg met IJsland waar veel elektrische energie opgewekt wordt met waterkrachtcentrales . IJsland gaat nu waterstof produceren en per tankschip naar Rotterdam vervoeren. Al deze kennis is op de genoemde site terug te vinden. Mijn advies: kijk eerst op de site opwegmetwaterstof voordat er met achterhaalde informatie negatief gereageerd wordt.

[willem]

Even terug naar elektrische bussen: rijdend opladen zou een heel mooi systeem zijn, maar ik denk toch dat zoals een trolleybus met twee stroomdraden hierbij niet echt werkbaar is. Misschien dat je in plaats daarvan de bus op dezelfde manier stroom te laten afnemen als een tram, dus met één draad en een pantograaf, met een contact naar een stalen staaf in de weg als retour. De bus zou dan met een elektronisch systeem op de juiste plaats moeten blijven rijden om contact te houden.

Dan heb je het concept van de Translohr die bv. in Clermont-Ferrand of Padua rijdt.
Overigens rijden die dingen erg oncomfortabel: door de centrale rail volgen de wielen altijd hetzelfde spoor. Dat leidt tot flinke spoorvorming in het wegdek en dat is tijdens een ritje goed te merken.

[Charles]

Het einde voor de trollybus komt in zicht. KLIK

Dat een trolleybus anno 2021 uit het straatbeeld verdwijnt, is geschiedenis die zich herhaalt.

De provincie Gelderland heeft een knoop doorgehakt op basis van kille cijfers, zegt Derckx.

[JoopS]

Nu bussen met accu's en voor langere afstanden met waterstof en een brandstofcel, elektrisch kunnen rijden is een dure en kwetsbare dubbele bovenleiding niet meer nodig want dat is het zwakke punt van trolleybussen, de complexe bovenleiding. Als de bovenleiding defect raakt staat alles stil en bij accu bussen alleen die bus die defect is.

[iljitsch]

Is dit specifiek voor deze ene lijn of gaan er meer / alle trolleybussen verdwijnen in Arnhem?

[wattman]

Het gaat om een verlegging van lijn 1 van Oosterbeek naar De Laar, dus via de Nelson Mandelabrug naar Arnhem Zuid.
Zie https://www.breng.nl/nl/nieuws/dienstregeling-2022

Lijn 1 Velp – Arnhem – Oosterbeek v.v.: vanuit Velp gaat lijn 1 via Arnhem Centraal naar Arnhem De Laar (via Elderveld) v.v. Lijn 352 is het alternatief voor reizigers tussen Arnhem en Oosterbeek v.v. De halten op de Stationsweg in Oosterbeek blijven bereikbaar met buurtbus 589/590.

Het wordt uit het bericht ook niet duidelijk of de bovenleiding nu ook afgebroken wordt. In Arnhem hebben ze wel vaker de infra laten hangen, in afwachting van betere tijden.
Of die tijden komen, weet ik niet. Dat laatste stuk vanaf de Utrechtseweg naar het stationnetje van Oosterbeek is volgens mij altijd al zwak geweest kwa vervoer. Het was daar, in 1976, dat ik mijn eerste ritje met een trolleybus gemaakt heb, vanaf Oosterbeek naar Arnhem.
Ik weet nog - vele jaren later - dat een buschauffeur aan vier Engelse toeristen die naar museum Hartenstein wilden elk een duur kaartje voor een enkele reis verkocht, om ze vervolgens bij de tweede halte er weer uit te zetten. Die hadden met 800 meter wandelen een hoop geld kunnen besparen...

Mijn laatste plaatje dat ik op die route heb gemaakt, uit 2019
https://flic.kr/p/2hqnELL

[willem]

Het lastige van die lijn 1 is dat over vrijwel de gehele lengte van Arnhem naar Oosterbeek (uitgezonderd het zijstraatje naar het station) een dubbeling is met de streeklijn naar Wageningen. Dat maakt de route onvoordelig.

Ondanks de geschiedenis van deze route (voor de oorlog een tram, daarna de trolley) kan ik daarom wel begrijpen dat de lijn verdwenen is. Desalniettemin is het inderdaad jammer.